Een beter(e) (…) begint bij jezelf!

Jezelf liefhebben, luisteren naar en doen wat jij belangrijk vindt… Het lijkt zo egocentrisch, zo haaks op de overtuiging dat ons leven om God draait (Rom. 11:36). Wij staan de troon van ons leven af aan God (Gal. 2:20). We leven niet langer voor onszelf, maar voor Hem (Rom. 14:8). Met de ander bezig zijn, de andere hoger achten dan jezelf (Fil. 2:3) lijkt juist zo godsdienstig. Dat is toch wat de Bijbel van ons vraagt? Jezelf opofferen voor een ander, dat is toch ook wat Jezus voor ons deed, wie zijn wij dan om Zijn voorbeeld niet te volgen (1 Joh. 3:16)?

Toch wringt er iets. Want als ik bezig ben met wat ík moet doen, wat God van míj vraagt: ‘Ík moet God liefhebben boven alles en mijn naast als mezelf (Mat. 22:36-38), ík moet de ander hoger achten dan mezelf, ík moet dienstbaar zijn’, dan hoor ik nog steeds veel ‘ik’. Als je bezig bent met wat jíj moet doen, ben je nog steeds met jezelf bezig, dan gaat het nog steeds over jezelf. Dat heb ik zelf weleens ervaren met op straat bidden voor mensen. Dan wil ík mensen aanspreken, ík voor ze bidden en ík ze zien genezen. En het voelt beter als iemand aangeraakt wordt door míjn gebed, dan door het gebed van iemand anders. Op het moment dat je dat ervaart, dan kun je er zeker van zijn dat je met jezelf bezig bent. Hoe vroom het ook lijkt, je bent uit op je eigen successen en wilt daarbij beter zijn als een ander. Dat heeft helemaal niets met naastenliefde te maken! Dan span je God en anderen voor je karretje om een goed gevoel over jezelf te krijgen. Geloof me, ik ben daar geweest.

Je kunt niet iets geven, als je het niet eerst ontvangt. Iemand zegt misschien: ‘Er staat: Geef en u zult gegeven worden (Luc. 6:38).’ Klopt. Er staat ook in de Bijbel dat het kenmerkende van Gods liefde niet is dat wij God hebben liefgekregen, maar dat Hij ons éérst heeft liefgehad (1 Joh. 4:10,19). Het begint dus altijd bij God. God wil jou Zijn liefde geven en Hij wil het via jou aan anderen doorgeven. Grote kans dat Hij dan ook anderen gebruikt om het aan jou door te geven. Je kunt niets geven als je niet eerst iets ontvangt. Als iemand uit mijn blogs ontvangt: dat zou onmogelijk zijn als mijn moeder mij niet eerst geboren had laten worden. En dat had zij weer onmogelijk kunnen doen, als zij niet eerst het zaad in haar moederschoot had ontvangen. En zo kun je helemaal teruggaan naar Adam, die God Zelf het leven inblies.

Om je naaste werkelijk lief te hebben als jezelf is het noodzakelijk om eerst jezelf lief te hebben. Het is noodzakelijk om jezelf waardevol te vinden om iets te kunnen geven. Als je niet gelooft dat je anderen iets te bieden hebt, zul je ook niet snel iets voor hen doen. Je denkt dat je aanwezigheid geen zin heeft is, je het beste uit de buurt kunt blijven, zodat je hen niet tot last bent. Of je gaat juist van alles voor hen doen, in de hoop dat ze je dan aardig, goed, intelligent of wat dan ook vinden en je zo bevestigen in iets waarvan je kennelijk zelf niet overtuigd bent.

Het is dus belangrijk om Gods liefde te ontvangen. Je zelfbeeld – positief of negatief – heeft te maken met of je van jezelf houdt. Ik worstel – en ik denk velen met mij – met een negatief zelfbeeld. Het komt zoveel voor dat ik dacht dat het normaal was om negatief over jezelf te denken (en positief over anderen). En het lijkt ook heel vroom. ‘Ik acht de ander hoger dan mezelf’. Heel Bijbels toch? Maar er zit nogal een verschil tussen: ‘ik ben waardeloos, ik ben onbelangrijk, mijn enige bestaansrecht is om anderen te dienen’ en ‘ik ben net zo waardevol en belangrijk als ieder ander, want dat is wat God over mij zegt, maar ik kies er vrijwillig voor om mijn eigen wensen, verlangens of behoeften op te offeren, om anderen te dienen.’

Het eerste is dienen vanuit minderwaardigheid. Je gelooft de leugens van de satan en probeert die te ontkrachten door het tegendeel te bewijzen, maar juist daardoor worden ze bevestigd en zo zit je in een vicieuze cirkel. Het maakt je ook heel gevoelig voor beïnvloeding. Mensen kunnen je beïnvloeden door je – wanneer het hen uit komt – die waardering waar je zo naar verlangt te geven of te onthouden. Ja, een negatief zelfbeeld is een gevangenis waar je alleen uit kunt komen door (voor een periode) met jezelf bezig te zijn. Te ontdekken: wie ben ik, wat kan ik, wat zegt God over mij, wat is mijn bestemming, wat vind ik belangrijk, wat heeft God in mijn hart gelegd, wat is mijn waarde? Er op deze manier zo zeker van te worden dat je door God geliefd en geaccepteerd bent, dat het niet meer uitmaakt wat mensen van je denken. De enige manier om de leugens van de satan te ontkrachten is om de waarheid van God er tegenover te zetten. En die te geloven. En ervoor te kiezen om die te geloven, ook als het niet zo voelt. En daarin te volharden.

Als je op die manier Gods onvoorwaardelijke liefde leert ontvangen en onvoorwaardelijk van jezelf leert houden – met al je goede en minder goede eigenschappen – dan maakt dat de weg vrij om anderen onvoorwaardelijk lief te hebben, zonder iets terug te verwachten. Je kunt jezelf ‘achter je’ laten, je kunt van jezelf loskomen, omdat je niet meer bezig hoeft te zijn met zoeken naar bevestiging. Je zit goed in je vel en je kunt je écht richten op de ander, er voor hem of haar zijn. Omdat je positief over jezelf denkt, kun de ander ook iets positiefs geven. En het maakt niet uit hoe ze op je reageren. Of je ze nu aardig vinden of je juist uitkotsen. Want je bent niet afhankelijk van hun acceptatie, bevestiging of waardering. Natuurlijk is het nooit leuk om afgewezen te worden, maar het raakt je niet meer in de kern omdat je weet wat jouw waarde is en wat je te bieden hebt, ook al ziet een ander dat niet in. 

Ik worstel nog regelmatig met negatieve gedachten over mezelf. Ik vind het nog steeds moeilijk om complimenten te geloven. Toen ik een editie met Opwekking meewerkte en het jaar daarop niet, zei men: ‘Je bent er volgend jaar toch wel weer, we hebben je gemist!’ Wat? Wil je zeggen dat mijn aanwezigheid iets toevoegde? Ik dacht dat ik niets goeds in te brengen had, maar ik begin steeds meer in te zien dat ik ben waardevol voor de mensen om me heen. Als ik ze mezelf onthoud, onthoud ik ze iets goeds. Als mensen contact met mij afhouden, ontzeggen ze niet alleen mij iets, maar ook zichzelf, het is ook (en misschien wel vooral) hun verlies. Ik kan het haast niet geloven: ‘Ik heb echt zin om je weer eens te spreken!’ ‘Ik vind je zo inspirerend.’ ‘Het is niet hetzelfde zonder jou.’ Allemaal bewijzen dat mijn aanwezigheid mensen tot zegen is.

Het voelt zó egocentrisch om naar mezelf te kijken. Om de tijd te nemen om stil te staan bij wat ik voel of denk en wat ik belangrijk vind, wat mijn wensen en verlangens zijn en God daarin te zoeken. En er ook nog een blog over te plaatsen. Maar waar zou de mensheid meer gebaat bij zijn? Als ik in die gevangenis van klein en negatief denken blijf en alles wat God in me gelegd heeft voor mezelf houd, bang om afgewezen te worden. Of als ik op sta (Jes. 60:1) en de grot uit kom (Hooglied 2:14) en ga schitteren en het goede wat God in me heeft gelegd eruit laat komen (Joh. 7:38)?

Jezelf liefhebben, jezelf respecteren en serieus nemen is niet egocentrisch, het is het beste wat je de wereld kunt bieden. Een beter(e) (…) begint bij jezelf!

Uitgelichte afbeelding: Allef Vinicius via Unsplash